सुनसरी – सुनसरी जिल्लाको सीमावर्ती क्षेत्रहरू झुम्का, भण्टाबारी, हरिनगर, लौकही, देवानगञ्ज, र शंकरपुर शाखा नहर, सुकसेना शाखा नहर लगायतका विभिन्न नहर क्षेत्रमा हालका दिनहरूमा गाजा, लागू औषध, र पड्काको तस्करीको समस्या तीव्र रूपमा बढ्दै गएको छ। भारतसँगको खुला सीमाना, सीमित सुरक्षा उपकरण, र जनशक्तिका कारण तस्करहरूलाई सजिलो भएको स्थानीय स्रोतहरूले जनाएका छन्। तस्करीका यी घटनाहरूले सीमा क्षेत्रमा सुरक्षा चुनौतीलाई थप गम्भीर बनाउँदै लगेका छन्।
नेपाल-भारतको खुला सीमाका कारण झुम्का, हरिनगर, बसन्तपुर, घुस्की, नरसिंह, लगायतका सीमावर्ती गाउँहरू तस्करहरूको ओसारपसारका मुख्य केन्द्रहरू बनेका छन्। भारतीय सीमाबाट गाजासँगै अन्य प्रतिबन्धित लागू औषधहरू नेपाल भित्र्याएर देशभर वितरण गर्ने गिरोहहरू निकै सक्रिय रहेका छन्। यस्ता गिरोहहरूले प्रायः युवापुस्तालाई लक्षित गर्दै लागू औषधको लतमा पार्दै आएका छन्, जसले सुनसरीलगायतका क्षेत्रहरूमा सामाजिक र स्वास्थ्य समस्याहरू उत्पन्न गरेको छ।
गाजाका साथै हेरोइन, चरेस, ब्राउन सुगर जस्ता औषधिहरूको तस्करीले सुनसरी मात्र नभएर देशभरकै सुरक्षालाई खतरामा पार्दै लगेको छ। पछिल्लो समय लागू औषधको प्रभावले युवामा आपराधिक प्रवृत्ति बढ्दै गएको र समाजमा नकारात्मक असर गरिरहेको बताइन्छ।
त्यसैगरी गाजा र लागू औषधको तस्करीसँगै सीमा पारबाट पड्का तस्करीको समस्या पनि गम्भीर बन्दै गएको छ। विशेषतः दशैं, तिहारजस्ता चाडपर्वको समयमा सीमावर्ती क्षेत्रहरूबाट ठूलो मात्रामा पड्का नेपाल भित्र्याइने गरेको छ। यी पड्काहरूले बालबालिका तथा सर्वसाधारणहरूमा गम्भीर स्वास्थ्य समस्या उत्पन्न गरिरहेको छ भने, सुरक्षा चुनौती पनि बढाएको छ। सानातिना विष्फोटका घटनाहरूले जनधनको क्षति हुने जोखिम समेत बढाएको छ।
यता नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी बल, र अन्य सुरक्षा निकायहरूले तस्करी रोक्नका लागि सीमावर्ती क्षेत्रमा निगरानी कडा पारेका छन्। सीमित स्रोतसाधनका बाबजुद पछिल्लो केही महिनामा तस्करी नियन्त्रणका लागि चलाइएको अपरेसनमा केही उपलब्धिहरू हासिल भएका छन्। प्रहरी स्रोतका अनुसार, हालै मात्र झुम्का र हरिनगर क्षेत्रबाट ५० किलो गाजा, १० ग्राम हेरोइन, र ५००० भन्दा बढी पड्का बरामद गरिएको छ। साथै, केही तस्करहरूलाई पक्राउ गरिएको भए पनि गिरोहका मुख्य नाइकेहरू अझै पनि सक्रिय रहेका छन्।
त्यसैगरी सुरक्षाकर्मीहरूले सीमावर्ती क्षेत्रमा तस्करी रोक्न थप सुरक्षा बल परिचालन गर्नुका साथै प्रविधिको प्रयोग गर्नुपर्ने आवश्यकता औंल्याएका छन्। ड्रोनजस्ता आधुनिक उपकरणहरू प्रयोग गरी निगरानी बढाउने, स्थानीय समुदायलाई सचेत पार्ने, र प्रहरीको चेकपोस्टहरूको संख्यामा वृद्धि गर्ने कार्य प्रभावकारी हुन सक्नेछ। साथै, नेपाल-भारत सुरक्षा निकायबीच थप समन्वय र सहयोग आवश्यक रहेको बताइएको छ।
त्यस्तै लागू औषधको तस्करीले विशेषगरी युवा पुस्तामा नकारात्मक प्रभाव पार्दै गएको छ। युवाहरूमा लागू औषधको लतका कारण चोरी, लुटपाट, र अन्य आपराधिक गतिविधिहरू बढ्दै गएका छन्। यसले समाजमा अस्थिरता सिर्जना गर्दै गर्दा, स्थानीय समाजसेवीहरूले तस्करी नियन्त्रणका लागि तुरुन्त कारबाहीको माग गरेका छन्। उनीहरूको भनाइमा, स्थानीय समुदायको सहकार्यले प्रहरी प्रशासनलाई तस्करी नियन्त्रणमा थप मद्दत पुर्याउन सक्छ।
यता नेपाल र भारत दुवै देशका सुरक्षा निकायबीच सहकार्यलाई सुदृढ गर्दै तस्करी नियन्त्रणका लागि नयाँ रणनीति अवलम्बन गर्नु आवश्यक रहेको छ। विशेष गरी, सीमावर्ती क्षेत्रहरूमा बसोबास गर्ने नागरिकहरूले प्रहरी प्रशासनसँग सहकार्य गरी अवैध गतिविधिहरूको सूचना दिने काममा सक्रिय भूमिका खेल्नुपर्ने सुरक्षा अधिकारीहरूको भनाइ छ।
समग्रमा, सुनसरीका सीमावर्ती क्षेत्रमा तस्करीको समस्या दिनप्रतिदिन गम्भीर बन्दै गइरहेको छ। यसका लागि सीमावर्ती क्षेत्रमा मात्र नभएर स्थानीय स्तरमा पनि ठोस कदम चाल्नुपर्ने आवश्यकता देखिएको छ। सुरक्षा निकायहरूले सीमावर्ती क्षेत्रमा निगरानी कडा गरे पनि, यो समस्या समाधानका लागि थप स्रोतसाधनको व्यवस्था र समन्वय अत्यावश्यक रहेको छ।
Discussion about this post