रमेश कुमार यादव
हाल बिश्वनै महामारीको चपेटामा छ । हाम्रै घर आगन वरिपरि दैनिक आधा दर्जन मानिस मरेको खबर पनि आउँछ । अस्पतालहरु भरीभराउ भएका छन् । आईसीयू खाली छैनन् । अक्सिजनको अभाव भयो भन्ने देश बिदेशको खबर आउँछ । यस्तो अवस्थामा हाम्रो जिल्लाको सुरक्षा निकायहरु के गरि बसेको छ भन्ने कौतुहल्ता धेरैको मनमा आउँन सक्छ र आएको पनि छ । सुनसरी जिल्लाको दक्षिणवर्ती क्षेत्र खुल्ला सीमातर्फ ६२ किलोमिटर भारतीय सीमाना पर्छ । भारतमा कोरोनाको फैलावट डरलाग्दो अवस्थामा रहेको छ । यस जिल्लाभरी जातिय, सामाजिक, आर्थिक, राजनीतिक र भौगोलिक निबिधता पनि रहेको छ । यो बिबिधताले सांस्कृतिक विबिधताको अनुपम छ भन्ने पनि जानैका छौं । यस्तो अवस्थामा मानिसबाट मानिसमा सर्ने कोरोना भाइरसको रोकथाम निकै कठिन छ । यसैमा मानिसलाई चेतना दिने, सम्झाउने, गाली गर्ने, कार्बाही गर्ने मात्रै होइन मरेको परेको बेला हातमा हात र काधमाकाध दिने काम पनि प्रहरीले गर्दै आएको छ ।
जिल्लामा “तपाईको मास्क खोइ ? “कार्यक्रमले प्रहरीले हामीलाई झक्झकाएको थियो कि मास्क लगाउ भनेर । हामीलाई भेला जम्मा भएर नहिड भनेर गाली गरेको थियो, भाइरस हामीलाई नसरोस भनेर । बजार पसलमा डन्डा लम्काउदै हिडेको थियो घर भित्र बस भनेर । यो प्रहरीको प्रयास थियो हाम्रो भलाईको लागि । यहि अभियानमा लागिरहदाँ जिल्ला प्रहरी कार्यालय र मातहतका आज सम्म ४० जना प्रहरी कोरोनाबाट सङ्क्रमित भै सकेका छन् । प्रहरीले आइसोलेशनमा समन्वय गर्ने ,अस्पतालमा नेपाल आर्मी,एम्बुलेन्स, घाट र शवबाहनको चाजोपाजो मिलाउने काम सगंै अक्सिजन ग्यासको समेत समन्बय गर्ने गरेको छ । सुनसरी जिल्लामा तीनवटा अक्सिजनको प्लान्ट चालू अवस्थामा छन । यहाँ १५०० भन्दा बढि सिलिण्डर दैनिक भरिन्छ । अहिले नेपालका प्रायः सबै जिल्लाबाट खाली सिलिण्डर ल्याएर यहाँ भरिन्छ । सुदुरको बजाङ, कैलालीदेखि काठमाण्डौसम्मका खालि सिलिण्डर भर्न २४ सै घन्टा धमाधम छ । कुनै गाडिमा आउँछ कुनै जहाज चा¥टर गरेर समेत आउने गर्छ । हाम्रो सुरक्षाकार्मीहरु धमाधम काममा लागेका छन । यो जिल्लामा बिपि स्वास्थ्य बिग्यान प्रतिस्ठान पनि छ । यी चिजहरुले हालको महामारीमा जिल्लाको महत्व झन बढाइ दिएको छ भने सुरक्षा निकायको काम पनि थपिदिएको छ ।
नेपाल प्रहरी जनताको नजिकका सुरक्षा प्रदान गर्ने सुरक्षाकर्मी हुन् । नागरिकलाई शान्ति सुरक्षा प्रदान गर्ने, आपत विपतमा सहयोग गर्ने निकाय पनि नेपाल प्रहरी नै हो । यही नेपाल प्रहरीको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुनसरीमा प्रहरी उपरीक्षकका रुपमा गत वर्षको बन्दाबन्दीकै बीचमा आउनुभएका एसपी कमल थापाले एक वर्षको अवधीमा कठिन अवस्थामा पनि जिल्लाका सम्पूर्ण नागरिकको कोरोना माहामारीका बीचमा पनि शान्ति सुरक्षा प्रदान गर्दै, अपराधका घटनामा न्युनिकरण गर्दै अपराधमा संलनलाई कानुनी कार्वाही गरेर थप शान्ती सुरक्षाको अनुभुती दिलाउन सफल हुनुभएको छ । वहाँले जिल्लाको १२ वटै पालिकाका नागरिकलाई आफ्नो इलाका प्रहरी कार्यालय, प्रहरी चौकी, अस्थाई प्रहरी चौकी सहितको समन्वय र परिचान गरेर नागरिकलाई सुरक्षाको पूर्ण प्रत्याभुती दिदै आपत विपतमा सहयोग गर्ने निकायको हिसानले पूर्ण जिम्मेबार भएर काम गरिरहनुभएको छ ।
एसपी थापाले सीमा सुरक्षामा कडाईका साथै तस्करी न्ययुनिकरण सहित लागु औषध ओसारपसार न्युनिकरणमा पनि महत्वपूर्ण काम गर्नुभएको छ । वहाँले नेपाल प्रहरीको सत्यम सेवम् सुरक्षणम भन्ने नारालाई पनि सार्थक पार्न गत वर्षको बैशाखामा आएदेखी गाउँगाउँसम्म पुगेर सूचना संकलन गरी सुरक्षाको आन्तरिक सुरक्षा रणनीति बनाएर काम गर्नुभएकाले अरु बेलाको तुलनामा राम्रो काम गर्न सफल हुनुभएको छ । थापाले नै जिल्लामा पहिलो पटक ठूलो परिमाणको अस्वस्थ्यकर र अवैध माछा बमामद गरेर नागरिकको स्वास्थ्यमा असर पार्ने र नेपालमा प्रतिबन्धित भनिएको माछामा केही हदसम्म रोक लगाउनुभयो ।
दशै तिहारमा जुवातास, लागु औषध, विष्फोटक पदार्थ( पटका) सहितको कार्य रोक्नमा समेत महत्वपूर्ण भुमिका निर्वाह गर्नुभएको छ । वहाँले नागरिकको गुनासो , पीडा र मुद्धा मामिलामा पनि सुक्ष्म अध्ययन गरी सम्बोधन गर्ने काम कुसलपूर्वक गर्नुभएको छ ।
जिम्मेवारिको हिसाबले नागरिकलाई शान्ति सुरक्षा प्रदान गर्ने, आपत विपतमा सहयोग गर्ने निकाय नेपाल प्रहरी पनि एक हो । त्यस जिम्मेवारिलाई कुशलता पुर्वक सम्पन्न गर्न कमाण्डरको ठूलो भुमिका हुन्छ, प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) कमल थापा । जिल्लाका सम्पूर्ण नागरिकहरुसगै कोरोना माहामारी जस्तो बिपदमा जुधी रहेको समयमा प्रहरी प्रमुख थापासग शान्ति सुरक्षा प्रदान गर्ने र अपराधका घटनामा न्युनिकरण गर्दै अपराधमा सम्लग्न हुनेहरुलाई कानुनी कार्वाही गरेर कानुनी राज्यको अनुभुती दिलाउने थप जिम्मेवारी पनि देखएको छ । नेपाल प्रहरीको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुनसरीमा प्रहरी उपरीक्षकका रुपमा गत वर्षको बन्दाबन्दीकै बीचमा आउनुभएका एसपी कमल थापाले एक वर्षको अवधी कठिन र शंकटकै अवधिमा बिताउनु भएको छ । एक वर्षको कार्यकाललाई हेर्दा जिल्लाबासीहरु उहाँ सफल भएको मूल्यान्कन गर्न थालेका छन । प्रहरीमा कुसल र इमान्दार एसपि कमल थापा नेपाल प्रहरीमा जनताको नजिक रहेर सुरक्षा प्रदान गर्ने सुरक्षाकर्मी हुन । चुनौतिको सामना गर्न सक्ने, दबाव र तनाव बिच ब्यवसायिक भुमिका निर्वाह गर्न सक्ने अफिसरको रुपमा चिनिदै आउनुभएका उहाँले जिल्लाको १२ वटै पालिकाका नागरिकलाई आफ्नो इलाका प्रहरी कार्यालय, प्रहरी चौकी, अस्थाई प्रहरी चौकी सहितको समन्वय र परिचान गरेर नागरिकलाई सुरक्षाको पूर्ण प्रत्याभुती दिदै आपत विपतमा सहयोग गर्ने निकायको हिसाबले पूर्ण जिम्मेबार भएर काम गरिरहनुएको छ ।
भारतसंग सिमाना जोडिएका सबै जिल्लाहरुका साझा समस्या र चुनौती एकै खाल्का छन । झापाको बाहुन डागी होस या कन्चनपुरको दोधारा चाँदनी या सुनसरीको भन्टाबारी प्रश्न एकै हुन्छ , समीस्या एकै हुन्छ । ती सबै ठाउँहरुमा प्रहरी माथि उठ्ने प्रसंग र सवाल सीमानामा हुने तस्करी, सिमा वारपारका अपराध र सुरक्षा नै हो । यो जिल्लामा थप चुनौती लागू पदार्थ ओसारपसार पनि हो । मसिनो गरि हेर्ने हो भने यो जिल्लामा रहेका सुरक्षा निकायहरु यी कामहरुमा सफल हुँदै आएका छन् । बिगत वर्षहरुमा भएका जस्ता सेटिङका तस्करीहरु चलेका छैनन् । सानातीना सिमाना आसपासका मानिसहरुले पुलिसको आँखा छली गरि गरेका र लुकिछिपि भन्दा अरु ठुला बेपार छैन बराबर छ । अघिल्ला सालको भन्दा दोब्बर सामान भन्सार पठाई राज्श्व सङ्कलन गरेर प्रहरीले यो साबित गरेको छ । “लागू पदार्थको खोला बग्दो रहेछ यो भन्दा अगाडि हामीलाइ थाहा थिएन,यो साल धेरै मानिस पक्राउ परेको सुनेको छु“यो कथन एक स्थानीय तह प्रमुखको हो । यसले के देखाउछ भने पुलिस आक्रमक तरिकाले लागू औषध नियन्त्रणमा लागेको छ । यो जिल्लामा ठुलास्तरका डकैती, लुटमारका घटना यो एक बर्षमा भएनन् । कुनै हतियार गोलि हानि मानिस मारेको घटना नभएको पनि लामो समय भयो । यो विषयमा कुरा गर्दा एसपी थापा भन्छ्न “हतियार सहित केही मानिस पक्राउ परेको र फायरिङ गरेर मान्छे नियन्त्रण गरेको २÷३ बटा प्रहरीको कार्बाहीले यस्ता जघन्य घटना निरुत्साहित भएको हो; हामी यस्ता अपराधी माथी निर्मम प्रहार गर्न तयार छौ ।“
जिल्लामा यो बर्ष भरिको घटना हेर्दा जघन्य अपराधको अनुसन्धान सबैमा सफलता पाएको छ प्रहरीले । चाहे त्यो जिल्लाको भोक्राहा नर्सिङ्कहको हत्या होस या दुहबीको अपहरण भनिएको हत्या काण्ड, धरानको घट्ना होस या बर्जुको डकैती लगायतका सबैमा सफलता मिलेको छ प्रहरीलाई । हरिनगराको शव पत्ता लगाउन लैला कुकुरको सहयोग देखि ठुला काण्डहरुमा प्रदेश कार्यालयको स्पेशल टिमको समेत सहयोग लिएर यो सफलता पाएको , कार्यालयका सबै टिमको लगन र मेहनत पनि महत्व्पुर्ण थियो भन्न कन्जुस्याइँ गर्दैनन एसपी थापा । अनुसन्धान्मा सफलता,सुरक्षामा कडाईका साथै तस्करी न्ययुनिकरण सहित लागु औषध ओसारपसार न्युनिकरणमा पनि महत्वपूर्ण काम गरि आफ्ना कर्यकाल बिताउदै गर्दा नया स्थानमा सरुवा गए पछि के के गर्ने समेत योजना बनाउने र त्यसै अनुसार काम गर्ने बताउछन । उहाँले नेपाल प्रहरीको सत्यम सेवम् सुरक्षणम भन्ने नारालाई सार्थक पार्न गत वर्षको बैशाखामा आएदेखी गाउँगाउँसम्म पुगेर सूचना संकलन गरी सुरक्षाको आन्तरिक सुरक्षा रणनीति बनाएर काम अरु बेलाको तुलनामा राम्रो काम गर्न सफल भएका छन । नेपाल भरीमा नै असल एसपीहरु मध्येको एक एसपी भएको स्थानीय कन्छा यादवको भनाई छ । एसपी थापाले कयौ हत्याका घटनाका आरोपीतहरुलाई घटनाको सूक्षम अनुशंधानकै कारणले कानुनी दारयामा ल्याउनुभयो । नरसिंह र वर्जुको हत्या खाण्डमा थापाले संगठित रुपमा हत्या गरेको अनुशंधानबाट पत्ता लगाएर पक्राउ गरी कार्वाही गरेर चर्चा कमाउनुका साथै समग्र शान्ती सुरक्षामा पनि असल प्रहरीको भुमिका निर्वाह गर्नुभयो । प्रहरी दिवशको अवसर पारेर म सहितका केही अनुशंधानमा सहयोग गर्नेहरुलाई सम्मान गरेबाट पनि वहाँको कार्य प्रसंशा योग्य रहेको छ । थापाको अवधिमा भएको भएको प्रगति विवरणहरुलाई अध्ययन गर्दा साच्चै कुशल र अनुशासित भएर जनताको पक्षमा काम गर्नुभएको छ । वहाँले आफ्नो काममा र सेवामा थप प्रभावकारीका लागि सबैसंग सूचना, जानकारी, समन्वय सहित थप सुधारका सुझावहरु पनि मागिरहनुभएको छ । यो एउटा असल र कुशल प्रकाशकको विषेशता पनि हो । थापाले हालसम्ममा अरुको तुलनामा बन्दाबन्दीका बीचमा लागु औषध वरामद, लागु औषध कारोबारी पक्राउ गरेर कावार्ही, बलात्कारका घटनाका पीडकलाई कार्वाहीको दायरमा, हातहतियार नियन्त्रण वा पक्राउ र कार्वाहीमा निकै महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्नुभएको छ । थापाले चोरी तस्करी नियन्त्रणका लागि पनि राम्रो काम गर्नुभएको छ । जुवातास नियन्त्रणका लागि नियमित काममा अरुको भन्दा थप रणनितिक र उदाहरणीय काम गर्नुभएको छ । थापाको कार्यकालमा भन्नै पर्ने उदाहरणीय कामहरु निकै भएका छन । थापा सरको बाकी रहेको कार्यकाल पनि जनताको शान्ती सुरक्षामा समर्पित रहने र समन्वयको काममा पनि हुनेमा आफू विश्वस्त रहेको छु ।
लेखक ः सत्य संसार साप्ताहिकका व्यूरो प्रमुख हुनुहुन्छ । यादव नव प्रवेशी पत्रकार पनि हुन् ।
Discussion about this post